Porcelana

3 czerwca, 2007 @ 12:17 pm (Porcelana)

Porcelana duńska to ponad 270 lat historii. W 1731 roku w Danii przeprowadzono pierwsze próby uzyskania masy porcelanowej. Próby te okazały się bezskuteczne. Także następne usiłowania w latach 1750-1757 nie przyniosły oczekiwanych rezultatów. W roku 1756 na wyspie Bornholm Niels Birch odkrywa pokłady koalinu co pozwoliło pomyślnie zakończyć długoletnie poszukiwania.

Pierwszą duńską manufakturę porcelany założono w 1760 roku w Kopenhadze. W latach 1761-1765 manufakturą kierował doświadczony ceramik Louis Fournier, który poznał tajniki wyrobu porcelany w manufakturach Sevres i Vincennes. W Kopenhadze produkowana wówczas była porcelana miękka – zarówno jej skład, jak też dekoracje i modele wzorowano na Sevres. Do głównych wyrobów manufaktury możemy zaliczyć filiżanki, talerze, dzbanki oraz rokokowe wazony.

W roku 1773 Franz Heinrich Muller (następca Fourniera) doszedł do samodzielnego opanowania technologii produkcji twardej porcelany, co zadecydowało o dalszych losach wytwórni, która w 1775 roku zostaje przemianowana na spółkę akcyjną, w której większość udziałów należała do członków rodziny królewskiej. W roku 1779 fabrykę przejęło państwo; otrzymuje ona nazwę „Królewskiej Duńskiej Manufaktury Porcelany”.

Od roku 1780 porcelana jest sprzedawana we własnym sklepie w Kopenhadze. Pod zarządem Mullera manufaktura kopenhaska przeżyła swój najświetniejszy okres. Da najbardziej efektownych wyrobów tego okresu należą duże wazony dekoracyjne oraz serwisy kawowe, serwisy stołowe i figurki. Oprócz bogato zdobionych zastaw dla dworu królewskiego wyrabiano także tańsze komplety na bardziej powszechny użytek. W tym okresie manufaktura zatrudnia oprócz duńskich pracowników, również specjalistów z Berlina.

Jakkolwiek wpływy manufaktur niemieckich były bardzo silne, daje się jednak zauważyć również cechy czysto duńskie. Do najbardziej znanych wyrobów tego okresu możemy zaliczyć serwis zwany „Flora Danica”, który był przez dwanaście lat wykonywany dla rosyjskiej cesarzowej Katarzyny II, która w 1796 roku umiera, nie doczekawszy się jego ukończenia. Postanowiono wówczas przeznaczyć serwis królowi duńskiemu, powiększając go do stuosobowego. Powstało w ten sposób unikalne w skali światowej dzieło, nie mające równego sobie w historii porcelany. Ta przepiękna porcelana przechowywana jest do dnia dzisiejszego w zamku Rosenborg.

Następcą Mullera zostaje w 1802 roku J.G.L. Manthey. Manufaktura przeżyła swój największy kryzys. Produkcja została ograniczona do prawie wyłącznie wyrobu naczyń użytkowych, zaś ambicje artystyczne zanikły. Dopiero dwa lata później sytuacja ulega pewnej poprawie – dyrekcję obejmuje Gustav Friedrik Hetsch. W tym okresie oprócz świeczników i wazonów produkowano również biskwitowe płaskorzeźby i figury, jednakże ten okres nie jest zaliczany do najszczęśliwszych w historii manufaktury.

Po przegranej wojnie, w roku 1867, rząd duński będący w trudnej sytuacji finansowej, sprzedaje manufakturę A.Flackowi. nowy zarządca zachowuje prawa do używania znaku oraz dawnej nazwy wytwórni. Kolejny rozkwit manufaktura kopenhaska przeżywa za czasów następnego właściciela – Filipa Schou. Zaangażowany wówczas na stanowisku kierownika artystycznego Arnold Krog odchodzi od tradycyjnego stylu, nadając porcelanie zupełnie nowego wyrazu.

Krog jako jeden z pierwszych ceramików wykorzystał szerokie możliwości, jakie stworzyła nowo wynaleziona porcelana Segera, charakteryzująca się niższą temperaturą wypalania. Pozwoliło to na wprowadzenie do malowania podszkliwnego nowych barw, które nie wytrzymywały wysokich temperatur. Umiejętność tę Krog doprowadził do perfekcji. Do słynnych dzieł Kroga należy przepiękny wazon ukazujący morze i krążące nad nim mewy.

Innym osiągnięciem Kroga były kolorowe polewy, z których najbardziej charakterystyczną była zieleń w różnych odcieniach, zwana „seladon”. Fabryka kopenhaska produkowała również figurki porcelanowe, między innymi postacie z baśni Andersena, zwierzęta i motywy ludowe. Wyroby kopenhaskie stały się sławne i modne w całej Europie. Wiele ówczesnych manufaktur naśladowało wyroby tej wytwórni – i jeszcze więcej czyni to do dnia dzisiejszego. Porcelana kopenhaska jest najbardziej poszukiwana przez zbieraczy i należy do najdroższych na świecie.